Jakość określana za pomocą międzynarodowych standardów ISO zwykle opracowywana jest na podstawie ogólnej normy 9001 opierającej się o systemowe wymagania możliwe do spełnienia w każdej branży rynku. W przypadku bardziej wymagających branż, jak choćby motoryzacji, standardy te są jednak zbyt mało precyzyjne i w rezultacie nie przynoszą efektów maksymalnej wydajności i jakości, jakie można by osiągnąć po ich doprecyzowaniu. Z tego też powodu stworzone zostały bardziej specyficzne wymagania – norma TS 16949, które w roku 2016 zostały ponownie udoskonalone i wydane pod nową nazwą IATF 16949. Jakie są jej założenia i czym nowa wersja różni się od starszej?
IATF 16949 – nowa jakość motoryzacji
Motoryzacja wymaga niezwykłej precyzji na każdym etapie procesu produkcyjnego. Jakość, jakiej oczekuje się dziś od producentów na rynku międzynarodowym znacząco wykracza poza normy wymagane prawnie, dlatego też ci chcący zaistnieć wśród konkurencji muszą organizować swoją pracę w sposób niemalże bezbłędny. Nowy standard IATF 16949 jest naturalnym uzupełnieniem do normy ISO 9001 i został opracowany na podstawie wytycznych i schematów stosowanych przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną. Wśród obowiązujących wymagań technicznych przeniesionych tu ze standardu TS 16949 pojawiają się także kwestie związane z koniecznością opracowywania dokumentacji procesu produkcji, nadzorowania właściwości specjalnych produktów, uruchamiania produkcji w warunkach ściśle nadzorowanych czy nadzorowania laboratorium wewnętrznego zakładu. IATF 16949 nie jest więc stricte kopią swojego poprzednika uzupełnioną o specyfikacje współczesnej motoryzacji, ale w pełni poszerzoną normą podchodzącą do kwestii jakości i bezpieczeństwa w sposób jeszcze bardziej holistyczny.
IATF 16949, a TS 16949 – różnice pomiędzy normami
We wrześniu 2018 roku wszystkie certyfikaty wydane zgodnie ze standardem TS 16949 utraciły swoją ważność, nakładając na firmy chcące utrzymać certyfikację swoich systemów zarządzania konieczność zaktualizowania ich o elementy dodane w normie IATF 16949. Procedury i standardy wyszczególnione w nowej normie mogą być z jednej strony rewolucyjne i wprowadzać całkowicie nowe rozwiązania, lecz jednocześnie stanowią naturalną ewolucję sprawdzonych już modeli działania branży motoryzacyjnej.
Jednym z ciekawszych dodatków do IATF 16949 w stosunku do TS 16949 jest położenie dużego nacisku na zarządzanie ryzykiem i zagrożeniami w organizacji. Wszelkie działania prowadzone w procesie produkcyjnym muszą uwzględniać zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne zagrożenia mogące wpływać na organizację, jej system zarządzania jakością, czy w rezultacie produkty końcowe. Norma proponuje zastosowanie doskonale znanego w motoryzacji rozwiązania – analizy FEMA (Failure Mode and Effect Analysis). Właściwie przeprowadzona analiza pozwala na skuteczne zapobieganie potencjalnym przyczynom awarii i wypracowanie strategii przeciwdziałających produkcji elementów niezgodnych z założonymi standardami.
Norma IATF 16949 wprowadza także nieobecny wcześniej oraz usunięty z normy ISO 9001 zapis o konieczności podejmowania działań zapobiegawczych, będących ważnym elementem oceny ryzyk i szans na etapie planowania strategii działania organizacji. Wszelkie działania zapobiegawcze mają za zadanie zmniejszać negatywny wpływ ryzyka związanego z działalnością przedsiębiorstwa na ostateczną jakość produktów. Jednocześnie należy jednak zaznaczyć, że niezmienione zostało założenie znane z TS 16949 odnośnie konieczności określania potencjalnych niezgodności, ustalania potrzeby działań w celu ich niwelowania, wdrażania ich i sprawdzania ich rezultatów.
Ostatnią nowością wartą zauważenia są dodatkowe wymagania dotyczące nadzorowania dokumentacji procesów, czym w przypadku motoryzacji będzie konieczność prowadzenia księgi jakości. Dodatkowo firma powinna posiadać też fizycznie opracowaną politykę zachowywania zapisów powstających wewnątrz organizacji, a zapisy te powinny być odpowiednio przechowywane przez całą długość życia wyrobu plus jeden rok kalendarzowy. W ich obrębie należy pamiętać o konieczności gromadzenia zapisów dotyczących zatwierdzeń części, narzędzi i oprzyrządowania, zapisów z procesu projektowania wyrobów, oraz ich produkcji.
Certyfikacja do IATF 16949 – kluczowe elementy wdrażania normy
Wdrożenie standardów IATF 16949 to dla firm dotychczas certyfikujących do TS 16949 naturalny krok w stronę utrzymania swojej pozycji rynkowej, zachowania obecnych kontraktów handlowych i pozostania konkurencyjnym na międzynarodowym rynku motoryzacyjnym. Ci, którzy po raz pierwszy rozpoczynają swoją drogę ku certyfikacji mają jednak przed sobą mnóstwo korzyści w postaci formalnego i uznanego na arenie międzynarodowej potwierdzenia jakości produktu, jego zgodności z oczekiwaniami klientów, czy wreszcie spełniania przez produkt najważniejszych regulacji prawnych. Certyfikacja IATF 16949 to świadectwo przywiązania do najwyższych standardów i dbałości o dobro klienta na każdym etapie produkcji.
